Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?
Çoğumuz bir travmatik olaya (sevilen birinin kaybı, ciddi bir hastalık, kaza veya kişisel saldırı.) şahit olmuşuzdur veya yaşamışızdır. Zamanla, yas dönemi geçer, acı azalır ve hayat normal halinde devam eder. Çoğumuz travmatik olaydan sonra kendiliğinden iyileşiriz. Ama bazı kişiler travmatik olaydan sonra aylar, hatta yıllar geçse bile iyileşmeyebilir, travmadan dolayı aşırı stres veya kaygı yaşamaya devam ederler.
Bu kişiler sık sık olayı tekrar yaşıyor gibi görüntülerini (flashback) görebilir veya olayla ilgili kabuslar görebilir, rahatlamak, konsantre olmak veya uyumak gibi kolay şeyler zorlaşır, kendilerini sevdiği kişilere yabancılaşmış gibi hissederler. Bu durumda travma sonrası stres bozukluğundan bahsederiz.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri
- Uykusuzluk
- Kâbus
- Travmayı oluşturan olayla ilgili kötü anıların sürekli akla gelmesi
- Olayın tekrar edeceği korkusu ve tedirginliği ile yaşama
- En ufak şeyden irkilme
- Hızlı öfkelenme
- Gelecek planı yapamama
- İnsanların kendisini ve yaşadıklarını anlamıyor olduğunu düşünme
- Olayı hatırlatan en ufak şeyden kaçma
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tanı Kriterleri
Travmanın Anılarından Kurtulamamak:
Travma oluşturacak olaylar sonrasında insanlarda bu olayın etkisi devam etmekte ve müdahale edilmediği sürece artmaktadır. Bu etkiler arasında olay anını sürekli hatırlamak, kâbuslar görmek, olayı tekrardan yaşıyor gibi hissetmek ve davranmak, olayla ilgili olabilecek en küçük şeyden bile fazlaca etkilenmek, olayın büyük bir bölümünü hatırlamakta zorlanmak, dünyadan kendini soyutlamak ve yabancı hissetmek gibi durumlar yer almaktadır. Profesyonel bir destek alınmadığı sürece kişi bu ve bu gibi durumlarla travma anına daha çok çekilir ve kurtulması zorlaşır.
Travmayı Hatırlatan Durumlardan Kaçınmaya Çalışmak:
Kişi travmayı hatırlatan olaylardan kaçmaya çalışabilir, bu durumları yok sayabilir ancak bu, kişinin travmadan kurtulmasına veya travmanın etkilerinin azalmasına katkı sağlamaz. Aksine kişi, kendi iç dünyasında travmayı yaşamaya devam eder ve travmanın etkileri de zamanla daha da büyür.
Aşırı Derece Tetikte Olma Belirtileri:
Kişi; uykuya dalmakta zorlanabilir, herhangi bir şeye konsantre olmakta zorluk çeker. Her durumda tedirginlik yaşar, seslere ve hareketlere karşı duyarlılığı artar, bu yüzden de sürekli bir irkilme durumundadır. Öfke gibi duyguları en ufak olaylar için bile çok yüksek derecede açığa çıkabilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nasıl Geçer?
Kişiler öncelikle bir uzmana başvurmalıdır. Uzman ile birlikte süreç sürdürülürken kişi, bunun bir dönem olduğunu ve biraz zamana ihtiyacı olduğunu benimsemelidirTravma etkisi yaratan olayları unutmak veya etkisini hafifletmek için alkol ya da uyuşturucu gibi maddelere başvurulmamalıdır çünkü bu gibi yöntemler sadece anlık çözümler sunarlar ve peşlerinden daha kötü problemler getirip tedaviyi olumsuz yönde etkileyebilirler. Aynı zamanda bireyin sevdiği kişilerle sevdiği şeyleri yapması da kişiyi rahatlatır. Bunların yanında birey vücut sağlığına da dikkat etmelidir; sağlıklı bir beslenme ve egzersiz düzenine kendini alıştırmalıdır.
