Takıntılar (Obsesif Kompulsif)
ÇOCUKLARDA TAKINTILAR ( OBSESİF- KOMPULSİF BOZUKLUK)
Obsesif kompulsif bozukluk bir diğer adı ile takıntı zorlantı bozukluğu, çeşitli obsesyonlardan, kompulsiyonlardan ve kaçınma davranışlarından oluşan ruhsal bir bozukluktur.
Obsesyonlar, bir diğer adıyla takıntılar, çocukta kaygı, huzursuzluk veya iğrenme duygusu yaratan, istemsiz ve tekrarlayıcı bir şekilde gelen düşünceler, görüntüler veya dürtüler olarak tanımlanabilir.
Çocuk, obsesyonların kendisinde yarattığı huzursuzluğu, kaygıyı veya iğrenme duygusunu azaltmak için çeşitli baş edim davranışları geliştirir. İşte bu davranışlardan bazılarına kompulsiyon adı verilmektedir. Yani, kompulsiyonlar, obsesyonların yarattığı hoş olmayan duyguları yok etmek için yapılan çeşitli davranışlardır. Pis olduğunu düşündüğü bir yere eli ile dokunan çocuğun bunun karşısında hissettiği iğrenme duygusunu yok etmek için defalarca elini yıkaması kompulsiyon davranışına örnek olarak verilebilir.
Obsesyonların yaratacağı hoş olmayan duygularla baş edim yöntemlerinden bir diğeri ise kaçınma davranışlarıdır. Çocuk, obsesyonların ve buna bağlı hoş olmayan duyguların tetiklenebileceği her türlü tetikleyiciden kaçınarak kendisini rahatlatmaya, koruma altına almaya çalışır. Örneğin dışarıda bir gezi yerinde etrafa dokunduğunda “pislendim” obsesyonunu ve yaratacağı iğrenme duygusunu yaşamamak için, gezilere katılmayabilir veya katılsa bile etrafına peçete gibi malzemeler ile dokunabilir.
Bazen küçük yaştaki çocuklarda çizgilere basmadan yürümek, plakaları saymak gibi çocukluk çağı doğal obsesyonları görülebilir ve zamanla bunlar yok olabilmektedirler. O yüzden çocuklarda bu tür obsesyonlar veya kompulsiyonlar görüldüğünde hemen bunun bir bozukluk olduğu sonucuna varılmamalıdır. Klinik düzeyde olan obsesif kompulsif bozuklukta, obsesyonlar ve kompulsiyonlar, çocuğun işlevini bozan, en az 6 ay ile 1 yıl arasında bulunan, çocukta ciddi kaygı yaratan ve kaçınma davranışlarına sebebiyet veren türde olmalıdır.
Elbette, birçok ruhsal bozuklukta olduğu gibi her çocuğun obsesyonları ve kompulsiyonları o çocuğa özel olacaktır. Obsesif ve kompulsif bozuklukta çok çeşitli obsesyonlar ve kompulsiyonlar görülebileceği gibi, çocuklarda yaygın olarak görülen obsesyon ve kompulsiyonlar da bulunmaktadır.
Çocukluk Çağı Obsesif Kompulsif ( OKB ) Bozuklukta Görülebilecek Yaygın Takıntılar ve İlgili Davranışlar
- Kirlenme/kirlilik
- Din
- Simetri
- Cinsel
- Biriktirme/saklama
- Saldırganlık
- Temizlik
- Tekrarlayıcı davranışlar
- Kontrol etme
- Nesneleri sayma
- Sıralama / düzenleme
Bunlara ek olarak çocuklarda sıklıkla rastlanan obsesif kompulsif bozukluk büyüsel düşünceler obsesif kompulsif bozukluklarda önemli bir yer tutmaktadır.
Obsesif kompulsif bozuklukta büyüsel düşünme, çocuğun bazı durumlar/kavramlar arasında pek yaygın olmayan nedensellik ilişkisi kurmasına verilen isimdir. Belirli bir saniye içerisinde o an yapmakta olduğu işi bitirir ise, ertesi gün olan sınavından yüksek puan alacağına dair zihinden bir düşünce geçirilmesi büyüsel düşünmeye örnek olabilir. Büyüsel düşünme şekli genellikle dış dünyayı kontrol etme arzusu ile ilişkilidir. Her ne kadar bazı bilim insanlarına göre bu durum 11-12 yaşına kadar doğal kabul edilse de, yoğunluğunun, niteliğinin ve şiddetinin bir uzman tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.
Obsesif kompulsif bozukluk, yetişkinlik döneminde görülen obsesif ve kompulsif bozukluğun temellerinin çoğu kez çocukluk çağında ortaya çıktığı göz önüne alındığında, erken teşhis ve tedavinin önemi kaçınılmazdır. Aile, yukarıda belirtilen durumları/kriterleri gözlemliyorsa, vakit kaybetmeden çocuk psikoloğundan destek almalıdır.
